Hoe een bijenhotel of insectenhotel maken: DIY + waar plaatsen

Last Updated on February 17, 2023 by

Meer insecten en bijen in je tuin: we kunnen het alleen maar aanmoedigen! Ze zijn ontzettend belangrijk voor de biotoop in je tuin en zorgen er ook nog eens voor dat je bloemen bestuifd worden. Alleen, een bijenhotel of insectenhotel kopen kan best duur zijn.

Daarom hebben wij zelf van overschotjes hout insectenhotels gemaakt: helemaal niet duur en echt een erg leuk project om op een woensdagnamiddag of zalige zondag eens te maken, ook ideaal om samen met kinderen te maken (maar alleen een volwassene mag natuurlijk de tools gebruiken).

We vertellen je graag wat ons aanvankelijke plan was om aan de insectenhotels te beginnen, welk stappenplan wij zelf gevolgd hebben, welk materiaal je nodig hebt én geven je graag nog een beetje extra informatie mee over het nut van deze bijenhotels of insectenhotels.

Gereedschap klaar? Laten we een insectenhotel gaan bouwen!

Hoe zelf een insectenhotel maken?

Het is helemaal niet moeilijk zelf een insectenhotel te maken. Je hoeft er geen grote inspanningen voor te doen of hebt niet noodzakelijk heel veel voor nodig. Het kan een simpel bakje, pot, blikken doos zijn die je opvult met stengels. Door deze te combineren kan je al snel een perfect bijenhotel maken.

Welk materiaal gebruiken voor de gangen?

• Hout

In de vrije natuur gebruiken insecten blokken dood hout. We kunnen dit dus perfect simuleren in ons eigen bijenhotel door dit ook te doen maar dan op een georganiseerde manier.

Waar we vooral op moeten letten is het soort hout en de diameters van de gangen. De verschillende insecten hebben verschillende groottes en dus zijn verschillende diameters noodzakelijk om meerdere soorten aan hun trekken te laten komen.

Boor dus gaten in de blokjes hout van verschillende diameters van 3mm tot en met 10mm. Boor zo recht mogelijk of licht naar boven zodat het water zeker er niet in kan lopen. Boor het boorgat goed uit door enkele keren de boor tijdens het boren er in en er uit te bewegen. Zo zullen eventuele schilfers zoveel mogelijk verwijderd worden.

Nog belangrijker is welke houtsoort je gebruikt. Eerst en vooral is het aan te raden als je zelf gaten gaat boren om dit te doen in hard hout zoals eik, kanstanje of meidoorn. Naaldhout is niet aan te raden omdat er veel hars in het hout zit. gebruik ook geen zachte houtsoort zoals wilg. Bij het boren van de gaten kunnen deze rafelen en we willen natuurlijk niet de vleugels beschadigen van onze gevleugelde vriendjes.

• Holle stengels

In de natuur vinden we ook tal van bestaande gangen in materialen. Zo zijn er heel wat holle stengels van planten die perfect gebruikt kunnen worden. Bijvoorbeeld riet, vlier, braam of bamboe.

Zorg vooral bij het op maat knippen dat de stengels niet barsten of splijten. Je kan ze op maat knippen naar gelang de benodigde lengte. Kies zeker voor gangen die 14cm diep zijn. Daarnaast zorg je er ook voor dat de achterkant dicht is door een knoop.

De stengels moeten namelijk dicht zijn langs 1 kant aan de achterkant. Het maakt niet uit of de knoop in het midden zit of helemaal achteraan. Zolang de stengels een bepaalde diepte hebben tot de knoop heeft het insect plaats om een eitje te leggen. Zorg er uiteraard voor dat de knoop niet aan de ingang zit, want dan is er natuurlijk helemaal geen plaats.

Je kan de stengels stapelen in een bakje of samenbinden in bundels om ze vervolgens ergens in te verwerken. Hang ze niet op en laat ze niet bengelen maar zorg dat ze ergens in zitten wat vast hangt.

Gebruik geen plastieken of glazen buisjes. Deze ademen namelijk niet voldoende waardoor er snel schimmel kan optreden bij vocht.

• Leem of klei

Naast hout zijn er ook heel wat soorten die andere materialen verkiezen om hun eitjes in te leggen. Leem of klei bijvoorbeeld. Het is belangrijk vooral kleine vlakken te maken met dit mengsel en te zorgen dat je na het drogen er nog in kan krabben. Ze insecten zullen er namelijk ook verder in graven.

Prik er gangen in met een nagel of andere diameters. Doe dit op een zonnige dag of zelfs week zodat de gangen goed kunnen uitdrogen en deze niet dichtvallen door het vochtige weer of regen.

Waar plaats ik een insectenhotel?

De plaats waar je je bijenhotel of insectenhotel plaatst heeft een grote invloed op hoe succesvol deze zal zijn. Het is belangrijk dat dit zoveel mogelijk zonlicht krijgt zodat het goed warm kan worden.

Schaduwrijke plaatsen zijn dus geen goed idee. Plaatsen waar het hotel ook heel erg veel regen vangt zijn ook niet goed. Wat beschut of onder een afdak is dus zeker aan te raden, maar niet te veel waardoor het in de schaduw staat, het zonlicht blijft heel belangrijk. De beste oriëntatie is zuidgericht. Zuidoost is dan nog iets beter dan zuidwest.

Zet het ook niet te laag en al zeker niet op de grond. Mieren of andere insecten die hier een negatieve invloed op kunnen hebben en opstijgend/opspattend vocht willen we liever niet. Hang het ook zeker goed vast, het los laten bengelen is geen goed idee.

Misschien nog belangrijker dan de oriëntatie en hoe je het vasthangt of plaatst is wat er in de omgeving te vinden is van bloemen en planten. Je zorgt er best voor dat er in de directe omgeving stuifmeel rijke bloemen en planten te vinden zijn vanaf het voorjaar tot het najaar.

Stappenplan: insectenhotel maken

Materiaal

• Meter
• Potlood
• Handzaag
• Vijsmachine
• Afvalhout in houtsoort die tegen regen kan (thermowood van gevelbekleding, oude eiken balken)
• Vijzen
• Houtboren van verschillende diameters (3-10mm)
• Snoeischaar
• Rietstengels
• Houtlijm

Het idee

Eerst en vooral bedachten we uiteraard een plan en hoe het er uit zou zien. Het idee van allemaal kleine compartimenten die we modulair naast elkaar konden plaatsen. Ga zelf creatief aan de slag en vind inspiratie op tal van websites. Je kan het zo gek niet bedenken om mensen hebben het al gemaakt.

Hout op maat zagen en assembleren

Voor het hout kozen we hier voor restjes thermowood die we nog hadden liggen van de gevelbekleding. Dit had een breedte van 14cm en was 3cm dik. Ideaal om kleine compartimenten te maken.

We zaagden per compartiment

• 3x 14x14cm voor de bovenkant, onderkant en achterkant.
• 2x 10.5x14cm voor de zijwanden.

Afhankelijk welk hout je zelf gebruikt kan je dit aanpassen naargelang de dikte van je hout.

We hebben ook nog eikenhouten balkjes die we in verschillende blokjes zagen. Aangezien de diepte 10,5cm is zagen we deze op een maximale lengte van 10cm diepte zodat ze in de compartimenten passen. In ons geval waren deze van verschillende vormen voor een extra effect. Vervolgens boren we tal van gaten in de blokjes in allerlei diameters. Zorg dat de gangen niet te dicht bij elkaar zijn zodat het hout niet gaat splijten.

Vervolgens vijzen we de verschillende wanden aan elkaar zodat we een mooi compartiment hebben waar we onze materialen in kunnen opbergen en vastmaken.

Lijm de verschillende eiken blokjes nu in de compartimenten in verschillende composities voor een leuk effect.Laat dit drogen tot deze goed vastzitten.

Terwijl deze drogen kan je aan de slag met de holle stengels op maat te knippen. Idealiter zijn deze minimaal 14cm lang, maar in ons geval is de diepte maar net iets meer dan 10cm. Als de blokjes vastzitten kunnen we deze stengels beginnen stapelen in het compartiment tot deze helemaal vol zitten. Sluit deze goed aan zodat ze alles stevig vasthouden en deze er niet uit vallen.

Doe dit voor zoveel compartimenten als je zelf wil en maak een leuke compositie. Hang deze ergens op, zet ze ergens vast en geniet mee van je nieuwe bewoners en de bedrijvigheid gedurende de warme maanden. Wij konden alvast een hardwerkende bij aanmoedigen bij het dichten van een van de gangen.

Waar moet je op letten als je een insectenhotel maakt?

• het hout mag niet splinteren of bramen (ook niet bij het boren van gaten)
• op zich hoef je een insectenhotel niet schoon te maken, dat doen de insecten zelf wel
• laat het het hele jaar door op dezelfde plek staan
• gebruik geen chemische middelen
• plaats heerlijke bloemen (niet uit een tuincentrum, die zitten vaak vol met pesticiden) vlakbij, zo kunnen de uitgehongerde insecten snel aan hun buffet beginnen

Wat is een bijenhotel / insectenhotel?

Een bijenhotel, of eigenlijk insectenhotel is een plaats waar niet alleen bijen maar ook andere insecten hun eitjes leggen. Altijd leven doen de insecten er dus niet, enkel in de beginfase van hun leven.

De meest gekende bijen zijn de bijen die in kolonies leven. Echter zijn er ook een hele grote groep bijen en andere insecten die solitair leven. Deze vinden hun onderkomen niet in een kolonie maar gaan op zoek naar plaatsen waar ze hun larven kunnen laten opgroeien.

De ideale plaats hiervoor zijn dood hout waar ze zelf hun nestgang in knagen of bestaande oude gangen van andere insecten in hout of andere materialen. Echter zijn deze plaatsen minder en minder in de natuur te vinden en al zeker niet veel in meer verstedelijkte gebieden.

Als mens kunnen we deze bijen maar ook de andere insecten die hiervan gebruik maken dus een handje helpen en zelf een insectenhotel plaatsen in onze tuin of aan ons huis.

Waarom een insectenhotel maken?

Je kan in tal van winkels een insectenhotel kopen. Je kan ze vinden in alle groottes en prijsklassen. Er zijn echter heel wat aspecten waar we op moeten letten of een insectenhotel wel succes zal hebben of niet.

Heel wat insectenhotels die je in de winkel koopt zien er mooi uit en lijken succes te zullen hebben, maar in de praktijk is dit vaak anders. De beste manier om dus zeker te zijn dat je succes zal hebben is door zelf een bijenhotel te maken met de juiste materialen en eigenschappen of je voldoende te informeren bij het aankopen.

Insecten zijn heel erg nuttig, ook al komen ze vaak op plaatsen zoals binnenshuis waar we ze liever niet hebben. Ze zijn een hele belangrijke factor in de bestuiving van allerlei gewassen, bloemen en planten en vormen zo een belangrijke schakel in onze voedselketen.

Ze worden steeds zeldzamer en hebben het moeilijker en moeilijker. Ze een handje toesteken is dus het minste dat we kunnen doen.

Lees ook: deze planten lokken vlinders

Lees ook: deze planten lokken bijen

Hoe werkt een insectenhotel?

Als we naar een insectenhotel kijken dan zien we eigenlijk allemaal gangen die bestaan uit allerlei materialen. Blokjes hout waarin gaten geboord zijn, holle stokjes uit bamboe, vlierbes, riet, stukken leem waarin gaten gemaakt zijn, enzovoort.

In deze gangen leggen de insecten de eitjes. Ze beginnen helemaal achteraan de gang en werken zo hun weg af tot het begin van de gang. Ze leggen meerdere eitjes in elke gang. Ze maken een papje van stuifmeel in de gang en leggen daar het eitje in.

Na het leggen van elk eitje sluiten ze dit af met hars. Vervolgens beginnen ze aan de volgende cel waar ze het volgende eitje leggen zoals bij de vorige cel. Als ze aan het einde van de gang komen laten ze de laatste cel leeg en sluiten ze de gang af met hars, stukjes plantaardig materiaal en zand.

Afhankelijk van welk insect gebeurt dit in de zomermaanden of enkele maanden ervoor als de temperaturen wat warmer zijn. Dan zijn de meeste insecten actief en gebeurt de paring en leggen de vrouwtjes de eitjes.

Na deze periode van eitjes leggen sterven de meeste insecten. De eitjes die ze gelegd hebben zullen dus zorgen voor de volgende generatie die het volgende jaar uit zullen komen en op hun beurt weer zullen zorgen voor de generatie daarna.

De eitjes ontpoppen zich tot een larve tijdens de warmere maanden en voeden zich met het voedsel dat de moeder voorzien heeft. Wanneer al het voedsel dat de moeder voorzien had op is gaat de larve in rust om zo de wintermaanden door te komen.

Dit doet de larve in een cocon. Eens de temperaturen terug stijgen en de lente aanbreekt kunnen deze vervolgens verpoppen en zullen ze hun veilige plaats verlaten. De natuur is zo wonderbaarlijk dat eerst die zullen verpoppen die het dichtste aan de uitgang zitten.

Vervolgens begint de cyclus opnieuw met het aanbreken van de lente en zomer. Een insectenhotel hoeft helemaal niet proper gemaakt te worden. De oude gangen worden opgeschoond en hergebruikt door de volgende generaties.

Laat het hotel in de winter ook gewoon buiten staan en neem het zeker niet binnen. Merk je dat er na enkele jaren toch minder of geen activiteit meer is dan is het aan te raden het materiaal te vervangen.