Wat is een sponstuin en hoe maak je er een? Een stapsgewijze handleiding

Als tuinliefhebber wil ik graag delen wat een sponstuin is en hoe je er een kunt maken. Een sponstuin is een tuin die is ontworpen om regenwater op te vangen en vast te houden in de bodem. Het idee is om het water te laten infiltreren in plaats van het af te voeren, zodat het kan worden gebruikt door planten en dieren in de tuin. Een sponstuin kan helpen om de effecten van droogte en overstromingen te verminderen en kan bijdragen aan het behoud van de biodiversiteit.

Om een sponstuin te maken, zijn er verschillende stappen die je kunt nemen. Ten eerste is het belangrijk om de bodem te verbeteren door organisch materiaal toe te voegen, zoals compost. Dit helpt om de bodemstructuur te verbeteren en de wateropname te vergroten. Daarnaast kun je ervoor zorgen dat het regenwater niet direct van het dak of de bestrating de tuin in stroomt, maar het naar een centraal punt leiden waar het kan worden opgevangen en vastgehouden. Het is ook mogelijk om een regenton te gebruiken om het regenwater op te vangen en te gebruiken voor het besproeien van de tuin.

Verder kun je ervoor kiezen om planten te gebruiken die goed gedijen in een vochtige omgeving en die het water kunnen vasthouden, zoals grassen en kruiden. Ook kun je ervoor zorgen dat er voldoende variatie is in de hoogte van de beplanting, zodat het water zich niet ophoopt op één plek. Door deze en andere maatregelen te nemen, kun je een sponstuin creëren die niet alleen mooi en functioneel is, maar ook bijdraagt aan een duurzamere omgeving.

Wat is een sponstuin?

Een sponstuin is een tuin die water kan opnemen, vasthouden en teruggeven aan de omgeving als dat nodig is. Het idee achter een sponstuin is om je voeten droog te houden en tegelijkertijd water te bufferen voor de planten en dieren in je tuin. Een sponstuin is een manier om te ontharden tegen intense regen en extreme droogte.

Voordelen van een sponstuin

Een sponstuin heeft verschillende voordelen:

De planten in een sponstuin hebben altijd voldoende water tot hun beschikking.
Je hebt geen last meer van wateroverlast bij hevige regenval.
Een sponstuin zorgt voor verkoeling op warme dagen.
Een sponstuin is goed voor de biodiversiteit in je tuin.
Je draagt bij aan de klimaatbestendigheid van je omgeving.

Hoe werkt een sponstuin?

Een sponstuin werkt als volgt:

De bodem van de sponstuin wordt bedekt met een laag van minimaal 20 cm waterbergende materialen, zoals grind, lavasteen of gebroken puin. Hierdoor kan de bodem veel water opnemen en vasthouden.
Daarbovenop komt een laag van minimaal 30 cm vruchtbare grond, waarin de planten kunnen groeien.
De planten in de sponstuin hebben diepere wortels dan in een gewone tuin, waardoor ze beter in staat zijn om water op te nemen.
Regenwater dat niet direct opgenomen kan worden door de bodem, wordt opgevangen in een regenton of infiltratiekrat en kan later gebruikt worden om de planten water te geven.

Hoe maak je een sponstuin?

Benodigdheden

Om een sponstuin te maken heb je de volgende benodigdheden nodig:

Spitvork
Blad- of compost
Planten
Eventueel: regenton

Stappenplan

Volg deze stappen om een sponstuin te maken:

Stap 1: Bepaal de locatie

Kies een geschikte locatie voor de sponstuin. Het is belangrijk dat de locatie voldoende zonlicht krijgt en niet te veel schaduw heeft. Ook moet de locatie makkelijk te bereiken zijn voor het bewateren van de planten.

Stap 2: Graaf een sleuf

Graaf een sleuf van ongeveer 30 centimeter diep en leg de bovenste 30 cm grond naast de sleuf.

Stap 3: Maak de laag eronder los

Maak de laag eronder lekker los met behulp van een spitvork. De toplaag die je net naast de sleuf hebt gelegd kan je vervolgens mengen met (blad)compost en weer terugleggen.

Stap 4: Planten

Plant de gewenste planten in de sponstuin. Kies planten die goed gedijen in de bodem van de sponstuin en die de sponswerking bevorderen. Vaste planten en bomen wortelen diep en bevorderen de sponswerking.

Stap 5: Bewateren

Bewater de planten regelmatig met behulp van een gieter of een regenton. Het is belangrijk om de planten niet te veel water te geven, omdat dit kan leiden tot wateroverlast.

Met deze stappen kan je zelf een sponstuin maken en zo een bijdrage leveren aan een betere waterhuishouding in je omgeving.

Onderhoud van een sponstuin

Water geven

Een sponstuin heeft minder water nodig dan een traditionele tuin omdat het water beter wordt vastgehouden. Maar het is wel belangrijk om de planten voldoende water te geven, vooral in droge periodes. Ik raad aan om de planten één keer per week water te geven. Let erop dat je niet te veel water geeft, want dan kan het water niet goed worden opgenomen door de bodem.

Bemesting

Een sponstuin heeft minder meststoffen nodig dan een traditionele tuin omdat het bodemleven gezonder is. Ik raad aan om één keer per jaar compost toe te voegen aan de bodem. Compost bevat veel voedingsstoffen en verbetert de bodemstructuur. Ook kun je ervoor kiezen om organische meststoffen te gebruiken, zoals koemestkorrels of bloedmeel. Gebruik geen kunstmest, want dat kan het bodemleven beschadigen.

Snoeien

Het snoeien van planten is belangrijk voor een gezonde sponstuin. Snoei de planten regelmatig om ze in vorm te houden en om de groei te stimuleren. Knip dode takken en bladeren weg om de plant gezond te houden. Ook kun je ervoor kiezen om de planten terug te snoeien om ze compacter te maken. Dit zorgt voor een betere waterhuishouding en voorkomt dat de planten te groot worden en te veel water verdampen.

Veelgemaakte fouten bij het maken van een sponstuin

Hoewel het maken van een sponstuin relatief eenvoudig is, zijn er nog steeds veelgemaakte fouten die je kunt vermijden. Hieronder vind je enkele veelvoorkomende fouten:

Onvoldoende diepte: Een sponstuin moet minimaal 30 cm diep zijn om echt effectief te zijn. Als je niet diep genoeg graaft, zal het water niet goed worden vastgehouden en kan het niet goed worden opgenomen door de plantenwortels.
Geen goede afwatering: Hoewel het belangrijk is om water vast te houden in een sponstuin, moet je er ook voor zorgen dat het water niet blijft staan. Zorg voor een goede afwatering, anders kan het water gaan rotten en kunnen de plantenwortels beschadigd raken.
Te veel of te weinig compost: Compost is essentieel voor een gezonde sponstuin, maar te veel of te weinig compost kan problemen veroorzaken. Te veel compost kan leiden tot overmatige groei van planten en ongewenste onkruidgroei. Te weinig compost kan ervoor zorgen dat de grond niet genoeg voedingsstoffen bevat voor de planten.
Gebruik van verkeerde planten: Niet alle planten zijn geschikt voor een sponstuin. Kies planten die goed gedijen in vochtige omstandigheden en die niet snel last hebben van wortelrot.
Geen mulchlaag: Een mulchlaag helpt bij het vasthouden van vocht en het voorkomen van onkruidgroei. Zorg ervoor dat je een laag van ten minste 5 cm aanbrengt.

Door deze veelgemaakte fouten te vermijden, kun je ervoor zorgen dat je sponstuin gezond en effectief blijft.